Page 58 - Nurettin Çarmıklı Babama Söz Verdim

ARDAHAN

Şimdi il olan Ardahan, o zaman Kars’a bağlı küçük
bir kasabaydı. Türkiye’nin kuzeydoğusunda, Gürcistan

ve Ermenistan sınırında, Artvin’in yanında, Kars merke-

zinin kuzeyinde balıyla ünlü bir yerdi. O yıllarda da ka-
sabanın Kafkas oyun ekipleri ünlüydü ve bayramlarda,

törenlerde gösteriler yaparlardı.

Kura nehri, tam Ardahan’ın ortasından geçer ve şeh-
ri ikiye bölerdi. Büyüklerimiz, daha eski yıllarda Arda-

han’ın iki mahallesi olduğunu; bunlardan birinin Ku-

ra’nın bir yanında diğerinin de öte yanında olduğunu
anlatırlardı. Mahallelerden birinde Müslümanlar, diğe-

rinde ise Ermeniler yaşarmış. Eskilerden dinlediğime
göre uzun yıllar, arada hiçbir sorun olmadan birlikte ba-

rış ve huzur içinde yaşamışlar. Ardahan’ın yaşlıları, Er-
menilerle ilgili olumsuz anılardan dolayı İngilizleri suç-

lar, “İngilizler Ermenileri tahrik etti.” derlerdi. Ermeni

olaylarında orada çok insan ölmüş. Çocukluğumuzda o
hatıralar, daha hâlâ canlıydı ve yaşlılar anlatırlardı. İki

taraftan da insanlar ölmüş. Ama bir Ermeni katliamın-

dan söz etmek doğru değil.
Ardahan’da bir Halilefendi Camii (Yanık Cami de

derler) vardı. Daha doğrusu, cami yanıp kül olduğu için

sadece caminin yeri vardı. Savaşta yaralanan askerler,
o camide tedavi edilirmiş. Ardahan’ın yaşlıları, Ermeni-

lerin yaralı askerleri ve Müslüman halkı camiye doldur-

59

20.12.2005 08:38:53
N-Carmikli.indd 59
N-Carmikli.indd 59 20.12.2005 08:38:53