Page 75 - Nurol Dünyası Dergisi - 18

için Roma’ya göndermişler. İşte bu yolla Roma’ya giden ticaretle fazla ilgilenmiyorlardı. Ancak İpek Yolu’nda
ipek daha sonra Roma’yı esir alacaktır. yapılan uluslararası ticaret, ulaşım ve kültür alışverişi gibi
konularda kervanlara yardım ediyor, onların emniyet ve
İpek Yolu’nda Türkler güvenliğini sağlıyorlardı. Bu aşağı yukarı 200 sene devam
Türk ve Çin tarih kaynaklarına göre Türklerin anayurdu, etti.
yani ilk yaşadıkları yer ALTAYLAR’dır. Altaylar demek;
üç Altay dağ bloku demektir. Bunlar Rus Altayları, Moğul Göktürk İmparatorluğu çok genişti, idaresi zordu. Zamanla
Altayları, Gobi Çölü Altayları’dır. Üç blok olan dağların doğu ve batı Göktürk İmparatorluğu diye ikiye ayrıldı.
uzunluğu 2100 km’dir. (Karşılaştırmak için, Edirne-Van Doğu Göktürkler’in son kaanı (imparatoru) Bilge Kaan’dı.
arası 1870 km uzunluktadır.) Bilge Kaan tecrübeli, itibarlı ve saygın biriydi. Kardeşi
Gültekin’de onun ordu komutanıydı. Gültekin 732’de bir
Altay Türkçesinde “Al” yücelik, yükseklik anlamındadır. savaşta öldü. Bilge Kaan’da 734’de veziri Mey Lo Çue
“Tay” dağ anlamındadır. Yani; Altay = yüksek / yüce dağ tarafından zehirlenip öldürülünce, imparatorluk çok güç
demektir. Altay dağlarının en yüksek tepesi Beluca 4506 kaybetti, iç kavgalar başladı. Bunu fırsat bilen Uygurlar
metredir. Altay dağlarında binlerce göl (7000), binlerce Göktürk Devletini ortadan kaldırıp kendilerine bağladılar
nehir ve dere (22000) vardır. Dağlarındaki sular dünyanın (745).
en kaliteli içme suyudur. Su rezervi çok büyüktür. Doğal
mineral su kaynakları çok şifalıdır. Böylece, ortaya yeni bir Uygur (Türk) İmparatorluğu çıktı
(745-845). “İpek Yolu” kitabın yazarı Helmut UHLIG’in
İşte biz Türklerin ilk yurdu böyle Altaylardı. Atalarımız kitabındaki “İpek Yolu’ndaki Büyük Türk Devleti” dediği
buralarda yaşadı ve çoğaldı. Zamanla yeni yerler aradı, işte bu Uygurlardır.
göç etmeye başladı. Hala oralarda yaşayan yüz binlerce
soydaşımız vardır. Rus Altayları’nda Altay Cumhuriyeti b) Uygurlar: Uygur’lar Baykal gölünün güneyinde,
olarak yaşayanlar, Altay dağlarından hiç ayrılmamış, Moğol Altay’ları kuzey bölgesinde (ÖTÜGEN’de)
kendine has dil, tarih ve kültür oluşturmuş, Altay Tuvaları yaşıyorlardı. Büyük Hun Türklerinin soyundandırlar.
diye adlandırılan yerli Türklerdir. (Bunlara unutulmuş Bügü Tigin Kaan, Uygurları birleştirdi ve Uygur Devletini
Türkler de denir). kurdu. (Uygur – kelime anlamı birleştirme, yapıştırma)
Karabalgasun’u da başkent yaptı.
Şimdi İpek Yolu üzerindeki Türk devletlerinden söz Kutlu Bilge Kaan (712-746). Göktürk’leri yenerek
edebiliriz. İpek Yolu üzerinde iki Türk Devleti vardı; birisi idareleri altına aldı, Uygur İmparatorluğu’nu 745’de
Göktürk İmparatorluğu, diğeri Uygur (Türk) Devleti idi. kurdu. Bu imparatorluk 845 yılına kadar, yani 100 sene
a) Göktürk İmparatorluğu (552-744): Türk ismini yaşadı...
ilk kullanan Göktürk’lerdir. Göktürk’ler Bumin Kaan
başkanlığında Avarları yenerek devletlerini kurmuş, daha Uygurlar, esas yurtları olan Moğol Altaylar’dan güneye
sonra da Asya’nın en büyük İmparatorluğu olmuşlardı. ve batıya göç ederek daha uygun yerler aradılar, Beş Balık
Sınırları batıda Hazar Denizi, doğuda Kore Körfezi, ve Huco bölgesine yerleştiler. Uygurlar yeni yerlerinde
güneyde Çin ve Tibet sınırlarıydı. şehirler, kasabalar, köyler kurarlar. Onun için Türk
boylarından ilk yerleşik düzene geçen Uygur Türkleridir.
İmparatorluğun merkezi ÖTÜGEN idi ve topraklarının Yeni yerleşim bölgeleri, Altaylar gibi dağlık soğuk değil,
büyük kısmı kuzeyde olduğu için İpek Yolu’yla ve aksine sıcak ve tarıma elverişlidir. Yeni yerleri İpek Yolu

73