Page 4 - Nurol Dünyası Dergisi - 24

editörden

AVRUPA’DAN

ASYA’YA

Meral SARI CEYLAN

İstanbul’da doğu ile batı arasında uzanan ve İstanbul Boğazı’nın Tünel-i Bahri için bir diğer proje teklifinin 1876 yılında Sultan
altından geçen bir demiryolu toplu ulaşım bağlantısının inşa II.Abdülhamid döneminde Galata ve Pera arasındaki tünelin
edilmesine yönelik ihtiyaç ve istek 1980’li yıllarda giderek artmış olup mühendisi E. Henri Gavand tarafından yapıldığı söylenir. Bu tüp
geçit projesi Sarayburnu ile Üsküdar arasında olacaktı. Ancak 1878
bu doğrultuda 1985 yılında ilk geniş kapsamlı fizibilite hazırlandı. Ana Osmanlı-Rus savaşının etkisiyle bu proje de rafa kalkmış oldu.
hatlarıyla belirlenen bu proje uzun süre tartışılarak 1995 yılında daha
detaylı etüd ve çalışmaların devamında 1998 yılında tamamlandı.
1999 yılında finansman anlaşması imzalandı. 2002 yılında ihale
edildi ve 2004 yılında temeli atılarak inşaatına başladı.

Tam dokuz yıl süren MARMARAY, Cumhuriyetimizin 90.
Kuruluş yıldönümünde- 29 Ekim 2013 tarihinde- açılarak İstanbul
halkının hizmetine sunuldu.

Boğaz, Doğu ve Batı medeniyetlerine yüzyıllar boyu kucak
açmış bu büyülü şehrin incisidir. İstanbul’da boğazı aşmak, iki
kıtayı birbirine bağlamak düşüncesi ise tarihin birçok döneminde II.Abdülhamid döneminde gündeme gelen köprü projelerinden
konuşulmuş, hayal edilmiş. Bunlardan günümüze kadar ulaşan
bir diğeri ise Fransız inşaat mühendisi F. Arnodi’nin çizdiği projeydi.
bazıları gerçekten dikkat çekici. Buna göre köprü beş ayak üzerine oturtulacak ve denizden 50 metre
yükseklikte olacaktı. Bu köprülerin yapımı ile Viyana’dan Medine’ye
Pers kralının boğazı geçişi demiryolu ile kesintisiz ulaşım sağlanabilecekti.
M.Ö. 513. Yılında Pers hükümdarı Dâra (Dariüs), Anadolu
Hisarı ile Rumeli Hisarının bulunduğu noktalar arasında gemileri Cumhuriyete doğru
yan yana dizdirmek suretiyle yüzen bir köprü yaptırmış, 80.000 1900’lü yıllara gelindiğinde İstanbul Boğazı’nın iki yakasının
birbirine köprü veya tüp geçit ile bağlanması için yeni projeler
askerini boğazın bir yakasından diğer yakasına geçirmiştir. Askerinin gündeme geldi. Bağdat Demiryolu projesini üstlenmiş olan Almanlar
geçişini, bugün Rumeli Hisarının bulunduğu tepeden ve özel olarak İstanbul Boğazına bir köprü yaparak birbirine bağlamayı önerdiler.
yaptırdığı kaya tahtından seyrederken, kıtaları birleştiren bir köprü
yapmanın gururunu duymuştu belki de. Fakat Dâra’nın yaptırdığı İstanbul Boğazına köprü projelerinin gündemde olduğu bu yıllarda
boğaz köprüsü ne yazık ki kalıcı değildi. yine tüp geçit şeklinde yeni projeler hazırlanmaya devam ediyordu.
1902 yılında, Boğazın altından çelikten bir tünel yapılması şeklindeki
projenin sahibi bu defa üç Amerikalı mühendisti.
Marmaray’ın atası Tünel-i Bahri
İstanbul Boğazında ilk tüp geçit projesi ise Sultan Abdülmecid Görüldüğü gibi, iki kıtayı birbirine bağlayan İstanbul’un ulaşım
zamanında, 1860 yılında Fransız J. Preault tarafından hazırlanan, meselesi tarih boyunca önemli bir yer tutmuş olup Haliç’in ve Boğaz’ın
‘Tünel-i Bahrî’ projesiydi. Sultan Abdülmecid, güvenlik sebebiyle bir şekilde geçilmesi amacıyla çeşitli projeler hazırlanmış bulunuyor.
bu projeyi bir süre askıya aldı. 1861 senesinde vefat edince de proje
gerçekleşemedi. Ancak bu projeler dönemin ekonomik zorluklarından ve siyasi
çalkantılarından dolayı asla gerçekleşemedi.